2020 – Posted in: Boekbesprekingen

Het filosofisch-muzikale proza van Thomas Bernhard (1931-1989) lijkt wel een kluwen van geestelijke hinderlagen. Wie hem leest, moet beducht zijn op een niet aflatende aanval van taal. Menigvuldig voert het enfant terrible van de Oostenrijkse literatuur excentrieke, eenzelvige en boze protagonisten op, die een geestelijke strijd voeren tegen zowat alles en iedereen. Balancerend op de smalle richel tussen extreme luciditeit en waanzin, observeren en fileren ze meedogenloos de ander en kijken genadeloos diep in zichzelf.…

Onmetelijk begrensd 17/05/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

In een afgelegen stadje in de Australische vlakte arriveert een filmmaker. Door de gesloten jaloezieën van zijn hotelkamer dringt ondraaglijk hel zonlicht binnen. De plainsmen, de traditionele bewoners van het onherbergzame gebied, treffen elkaar in de bar om theoretische gesprekken te voeren over datgene wat hun leven beheerst: de vlakte. De filmmaker luistert naar hun gesprekken. De barre, genadeloze vlakten van het Australische binnenland inspireerden Gerald Murnane tot taaltoverkunst in The Plains (1982). Dit benevelend lucide…

De kant van de natuur 15/05/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

Vier huizen rondom een fontein in de schaduw van een berg: het Provençaalse gehucht Bastides Blanches, nabij Manosque, telt dertien inwoners inclusief dorpsgek. De wind snijdt er als een scheermes. De stad is ver, de wegen zijn slecht begaanbaar. Janet, de dorpsoudste, ligt ziek te bed. Bij het washuis klinkt het gezang der vrouwen, terwijl de mannen aan de fontein onder de oude eik verzamelen, voor hun dagelijkse, eigenhandig gebrouwen absint. Janet ijlt. Kaarsrecht als…

Gabriel Josipovici – Tegenlicht, een drieluik naar Pierre Bonnard 10/05/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

De geest van Bonnard Vernon, 2017. Door het raam op de eerste verdieping kijk ik de lange, aflopende tuin in. Op dit uur van de dag reflecteert het kabbelende water van de Seine het licht verrukkelijk. Ik sta in het huis waar de Franse kunstenaar Pierre Bonnard (1867-1947) het interieur en de groentinten van zijn tuin talloze malen vereeuwigde. De badkuip, waarin het lichaam van Bonnards vrouw en muze Marthe diffuus licht spiegelde, staat er…

Paul Valéry – Klaaglied van Psyche 29/04/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

Ode aan veelstemmigheid In 1897 verzonk Paul Valéry in een lange periode van absolute stilte. Aanleiding was de existentiële crisis die hem vijf jaar eerder trof op een nacht in het huis van zijn oom en tante. Er woedde een hevige storm, bliksems spleten de hemel en een onuitgesproken liefde voor een gehuwde vrouw uit Montpellier verscheurde zijn hart. Valéry besloot de literatuur definitief af te zweren en zich voortaan te wijden aan de wetenschap… Continue reading

Robert Walser – De Tanners 24/04/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

Levenskunst van een lanterfanter Zürich, circa 1900. Op een ochtend stapt een schuchtere, fatsoenlijke jongeman bij een boekhandelaar binnen en biedt zijn diensten aan. Simon Tanner stelt zichzelf met zwier voor. Onder de indruk van Simons openhartigheid, laat de oude boekhandelaar hem op proef beginnen. Amper een week later geeft Simon er de brui aan. Hij veegt zijn chef de mantel uit: 'Moet ik mijn krachten, mijn lol in bezig zijn, mijn plezier in mezelf,… Continue reading

Julia Deck – Een huis dat van ons is 21/04/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

Als alle privacy verdwijnt De dikke rosse is niet meer. Eva Caradec vraagt zich af op welk moment een potentiële moordenaar in een feitelijke moordenaar verandert en waarom ze zelf dit plan ten uitvoer hielp brengen. Nochtans behoort zij niet tot het soort mensen dat zich aan dieren vergrijpt. Een huis dat van ons is is de tweede naar het Nederlands vertaalde roman van de Franse Julia Deck. De ik-verteller Eva richt zich tot haar… Continue reading

Peter Handke – De angst van de doelman voor de strafschop – Posted in: Boekbesprekingen

Doelman zonder doel Op een mooie oktoberochtend meent monteur Joseph Bloch, voormalig doelman, dat hij ontslagen is. Zonder eerst de tekens die daarop wijzen te verifiëren, draait hij zich om en verlaat het bouwterrein. Begint een omzwerving door een contourloze tijd en ruimte, een ontwrichtende confrontatie met de betekenis der dingen. De angst van de doelman voor de strafschop is een bevreemdend filosofisch en poëtisch prozawerkje uit 1970 van de Oostenrijkse Nobelprijswinnaar Peter Handke (1942),… Continue reading

Walter Benjamin – Kritische portretten: twaalf essays over literatuur – Posted in: Boekbesprekingen

Benjamins immanente literatuurkritiek Walter Benjamin (1892-1940), filosoof, historicus en essayist, vertaalde onder meer Proust en Baudelaire en ambieerde niet minder dan de grootste criticus van de Duitse literatuur te worden. Eerder dan grote filosofische vraagstukken (het ware, het goede, het schone), nam Benjamin kleine, vrije banale dingen als uitgangspunt voor zijn beschouwingen. Wat literatuurkritiek betreft, hanteerde Benjamin het principe van de 'immanente kritiek': reflecteren op een werk op basis van de eigen elementen, in plaats… Continue reading

Hanny Michaelis – Oorlogsdagboek 1940-1945 20/04/2020 – Posted in: Boekbesprekingen

"Ik ben toch ontzettend blij, dat ik kan schrijven en vooral dat ik gedichten kan schrijven, het geeft me nu en dan een heerlijk vertrouwd gevoel, dat ik tenminste iets heb, dat niemand me kan afnemen." Die ontboezeming is terug te vinden in ‘Oorlogsdagboek’ van Hanny Michaelis. Daarin maakt samensteller Nop Maes, terzijde gestaan door Lieneke Frerichs en Gemma Nefkens, een zorgvuldig afgewogen keuze uit ‘Lenteloos voorjaar’ en ‘De wereld waar ik buiten sta’, twee… Continue reading